Άρθρα για την πόλη, τον χώρο και τον σχεδιασμό

Η πόλη και οι πολιτικές για την πόλη, ο χώρος και ο σχεδιασμός του, βρέθηκαν τα τελευταία χρόνια με πρωτόγνωρη ένταση στο στόχαστρο σκληρών νεοφιλελεύθερων πολιτικών λιτότητας, απορρύθμισης και ιδιωτικοποιήσεων που προωθούνται με καταιγιστικό ρυθμό. Ταυτόχρονα και ιδιαίτερα εν όψει αυτοδιοικητικών εκλογών, τα ζητήματα αυτά βρέθηκαν και στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης.

Συγκεντρώσαμε εδώ κάποια σχετικά άρθρα και παρεμβάσεις μελών της ομάδας Encounter Athens Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Ρόλος και μέλλον για την αυτοδιοίκηση

Γη, χώρος και σχεδιασμός στο επίκεντρο της νεοφιλελεύθερης επίθεσης και των κοινωνικών διεκδικήσεων

της Μαρίας Καλαντζοπούλου, δημοσιεύτηκε στο Rednotebook, 17/05/2014

Ο χώρος είναι ταυτόχρονα συλλέκτης, πεδίο και δυναμική. Είναι, έτσι, σαφές ότι διαφοροποιείται ουσιαστικά από τον ένα τόπο στον άλλο και γι’ αυτό ο σχεδιασμός και η ρύθμιση οποιασδήποτε δραστηριότητας δεν μπορεί να μην λαμβάνει υπ’ όψη τη χωρική διάσταση, δηλαδή το πού εγκαθίσταται αυτή η δραστηριότητα, πώς εντάσσεται στην κοινωνία στην οποία αναφέρεται, από ποιους πόρους αντλεί και τι επιπτώσεις, θετικές ή αρνητικές, έχει στον τόπο που εγκαθίσταται. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Για τον δημόσιο χώρο που μας περιέχει

της Μαρίας Καλαντζοπούλου, δημοσιεύτηκε στα Ενθέματα,11/05/2014

Μια τετραπλή συγκυρία βάζει στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης για την Αθήνα τη λειτουργία της πόλης, τον δημόσιο χώρο της και τις παρεμβάσεις σ’ αυτόν:
– Οι ανάγκες και τα προβλήματα που αναδεικνύει οξύτερα ή επιτείνει η βαθιά κοινωνική και οικονομική κρίση,
– η προεκλογική περίοδος για τις αυτοδιοικητικές εκλογές και ο προγραμματικός λόγος που κυριαρχεί,
– η κυρίαρχη πια «άσκηση» επιλεξιμότητας των παρεμβάσεων που σχετίζεται σχεδόν αποκλειστικά στη δημόσια συζήτηση με την αδιαφανή στο κοινό δυνατότητα δέσμευσης κονδυλίων από το τρέχον ΕΣΠΑ
– τα πρωτόφαντα (;) σχήματα προώθησης κρίσιμων πολεοδομικών παρεμβάσεων από ιδιώτες και ιδρύματα. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Αιγιαλός και μέλλον: κοινής χρήσης πράγματα, εκτός συναλλαγής

της Μαρίας Καλαντζοπούλου

Στις 17/4 κατατέθηκε σε δημόσια διαβούλευση μεταξύ άλλων, το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Οικονομικών «Οριοθέτηση, διαχείριση και προστασία αιγιαλού και παραλίας». Οι αντιδράσεις ήταν και είναι τόσο μεγάλες που για την ώρα κερδήθηκε η παράταση της δημόσιας διαβούλευσης. Οι αντιδράσεις επισημαίνουν με τον τρόπο τους ότι το συγκεκριμένο ν/σ σχεδόν σηματοδοτεί αλλαγή παραδείγματος στον τρόπο διαχείρισης της δημόσιας γης και του περιβάλλοντος. Και σωστά. Ταυτόχρονα όμως, μπορεί να ιδωθεί και ως άλλο ένα σκαλοπάτι, μεγάλο ίσως, αλλά σκαλοπάτι, σε μια συνεκτική κλιμάκωση μιας πολιτικής (που στις μέρες μας περιγράφεται ως το «νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα»). Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα απ’ την αρχή. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Δημοτικές εκλογές και αστικός χώρος: να «καταλάβουμε» τις πόλεις μας

του Δημήτρη Μπαλαμπανίδη, δημοσιεύτηκε στα Σύγχρονα Θέματα, τ.124, 07/05/2014

Σε κλίμα προεκλογικό, δύο μήνες πριν από τις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου 2012, ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Αντώνης Σαμαράς διατύπωνε την επιτακτική ανάγκη να «ανακαταλάβουμε τις πόλεις μας».[1] Η προτροπή αυτή διαδόθηκε δημοσίως δια στόματος και άλλων στελεχών του κόμματος, όπως του Νότη Μηταράκη,[2] ενώ η εξήγηση δόθηκε ακόμα και στους New York Times: «παράνομοι μετανάστες έχουν καταλάβει την πόλη της Αθήνας».[3] Η φράση «να ανακαταλάβουμε τις πόλεις μας» χαρακτηρίστηκε από τον ημερήσιο τύπο ως «πολεμική»[4] και είναι, πράγματι, μία βίαιη προτροπή, μισαλλόδοξη και ξενοφοβική. Καλεί «εμάς» να πάρουμε ξανά πίσω την πόλη που κατέλαβαν οι «άλλοι». Δεν θα ήταν, λοιπόν, υπερβολικό αν συσχετίζαμε τη συγκεκριμένη προτροπή μίσους με τις ρατσιστικές πρακτικές αυτοδικίας που εκδηλώθηκαν το επόμενο διάστημα στο κέντρο της Αθήνας, όπως η βίαιη εκκένωση διαμερισμάτων όπου διέμεναν μετανάστες και η καταστροφή ορισμένων καταστημάτων τους από αυθόρμητες ομάδες πολιτοφυλακής.[5] Ούτε θα ήταν υπερβολικό αν τη συσχετίζαμε με τα υψηλά εκλογικά ποσοστά της Χρυσής Αυγής, του κόμματος που υποσχόταν με τον πιο βίαιο τρόπο να αποδώσει την «Ελλάδα στους  Έλληνες» για να «ξεβρωμίσει ο τόπος».[6] Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Κοινωνική κατοικία: φιλανθρωπία ή δικαίωμα;

της Δήμητρας Σιατίτσα, δημοσιεύτηκε στα Ενθέματα, 27/04/2014

Πρόγραμμα κοινωνικής κατοικίας για τους άστεγους: το ανακοίνωσε πομπωδώς ο πρωθυπουργός, πριν από λίγες μέρες, εξαγγέλλοντας τη λειτουργία ενός υπνωτηρίου 80 ατόμων στο κέντρο της Αθήνας. Το σοβαρότερο ζήτημα –πέρα από τον εμπαιγμό, την ασημαντότητα και τον προεκλογικό χαρακτήρα των εξαγγελιών– είναι ότι οι επιλογές προδιαγράφουν την πορεία που θα ακολουθήσει η όποια κοινωνική πολιτική κατοικίας. Καθώς διανύουμε μια περίοδο μετασχηματισμών και ρευστότητας, τα πρώτα βήματα, ιδιαίτερα σε ένα τόσο αδιαμόρφωτο πεδίο όπως η κοινωνική πολιτική κατοικίας και οι υπηρεσίες για αστέγους, είναι ιδιαίτερα σημαντικά, καθώς διαπλάθουν την αντίληψή μας και οριοθετούν τις κοινωνικές αξιώσεις για τον ρόλο του δημοσίου. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Οι «ναρκομανείς», τα ΚΑΠΗ και ο Γ. Μπουτάρης

Δημοτικές εκλογές και αστικός χώρος

του Δημήτρη Μπαλαμπανίδη, δημοσιεύτηκε στα Ενθέματα 13/04/2014

«Η σκέψη μας είναι να αξιοποιήσουμε για τη φύλαξη εθελοντικά μέλη των ΚΑΠΗ. Δύο-δύο ή τρεις-τρεις, θα περπατούν και θα λένε στους ναρκομανείς: “Μαζέψτε τα και φύγετε, αλλιώς παίρνω τηλέφωνο την Αστυνομία τώρα”. Βέβαια, οι εθελοντές πρέπει να είναι ενεργητικά άτομα. Δεν θα ήθελα να φτάσουμε σε αυτό το σημείο, αλλά δυστυχώς η πολύ αυξημένη παραβατικότητα μας αναγκάζει».

Γιάννης Μπουτάρης, Τα Νέα, 5.4.2014

Θα ήθελα να σχολιάσω τις παραπάνω ιδέες για την αντιμετώπιση των τοξικοεξαρτημένων και την ασφάλεια στον δημόσιο χώρο από τη σκοπιά της πολεοδομίας και της κοινωνικής γεωγραφίας. Δηλαδή, από τη σκοπιά των επιστημών που μελετούν τη χωρική διάσταση των κοινωνικών φαινομένων και επιχειρούν, μέσα από την κατανόησή τους, να προτείνουν επεξεργασμένες λύσεις, αναγκαίες και όχι «αναγκαστικές».Αυτά δήλωνε, κατά την επίσκεψή του στη φυλασσόμενη παιδική χαρά της πλατείας Αριστοτέλους, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης και υποψήφιος για δεύτερη φορά Γιάννης Μπουτάρης.[1] Η συγκρότηση ομάδων φύλαξης του δημόσιου χώρου από ενεργητικούς ηλικιωμένους εθελοντές παρουσιάζεται ως αναγκαστική λύση, ενώ ως «σοβαρή αιτία» που οδήγησε σ’ αυτήν αναφέρεται «ο πλήρης ευνουχισμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης». Οι δηλώσεις αναδημοσιεύθηκαν ευρέως στο διαδίκτυο, αντιμετώπισαν σφοδρή κριτική, αλλά και χαρακτηρίστηκαν, τσουβαλιασμένες μαζί με άλλες ιδέες του «ιδιότυπου» δημάρχου, ως πρωτότυπες, πρωτοποριακές, θετικά προκλητικές, ρηξικέλευθες (βλ., λ.χ., σχετικό δημοσίευμα τουΠρώτου Θέματος, 5.4.2014).[2] Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Το πρώην αεροδρόμιο Ελληνικού και τα στοιχήματα για την Αριστερά

της Φερενίκης Βαταβάλη, δημοσιεύτηκε στα Ενθέματα 01/03/2014

Δεν είναι είδηση ότι η ιδιωτικοποίηση του Ελληνικού βρίσκεται σε εξέλιξη, ότι κυβέρνηση και ΤΑΙΠΕΔ βιάζονται να την ολοκληρώσουν τάχιστα, δίνοντας γη και ύδωρ στους επενδυτές. Ούτε ότι, αν προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση, θα δημιουργηθεί ένα τεράστιο οικιστικό συγκρότημα μικτών χρήσεων που θα αποτελεί θύλακα πολυτελείας για λίγους. Γνωστά είναι επίσης και όλα τα επιχειρήματα υπέρ της ιδιωτικοποίησης: η «συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ», η «δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας», η «βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της Αθήνας» κ.ο.κ. Όπως γνωστό είναι ότι, από τα διεθνή επενδυτικά σχήματα που τάχα διαγκωνίζονται για να αποκτήσουν το μεγαλύτερο φιλέτο της Μεσογείου, μόνο ένας εγχώριος επιχειρηματικός όμιλος ενδιαφέρεται, και μάλιστα για να κατασκευάσει δύο ή τρία συγκεκριμένα κτίρια μόνο από το συνολικό master-plan που θα παρουσιάσει. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Συνοικίες, επενδύσεις, αναπλάσεις, σχεδιασμός, όλα Πρότυπα.

Μια φανταστική ιστορία.

της Μαρίας Καλαντζοπούλου

Είσαι νέος, μάλλον μεσοαστός, απ’ την Ελλάδα, τελειώνεις το πανεπιστήμιο και δυο χρόνια αργότερα βρίσκεις μια καλή δουλειά. Ας πούμε ως αναλυτής σε μια εταιρεία χρηματοοικονομικών παραγώγων (κολοσσό) σε χώρα της κεντρικής Ασίας (η οποία μόλις και μετά βίας συνέρχεται από το σοκ της ανεξαρτητοποίησης από χώρα – τέως υπερδύναμη και από εμφύλιο, διαθέτει δε εξαιρετικό «αναπτυξιακό» δυναμικό, ας είν’ καλά οι υδρογονάνθρακες).

Τρία χρόνια εκεί και πίσω στην πατρίδα. Αμέσως, νέος ακόμα αλλά και αίφνης πολύ πλούσιος, και συνεχίζοντας τις επενδύσεις σου γενικώς, ξεκινάς να αγοράζεις ακίνητα σωρηδόν μεν, στοχευμένα δε: αφενός στην Αθήνα, σε μια ιστορική συνοικία – downtown degraded urban area, ιδεότυπο by the book για real estate speculation induced by gentrification,  αφετέρου σε εκτάσεις εκτός σχεδίου σε ακόμα σχετικά «ανεκμετάλλευτο» και «εναλλακτικό» τουριστικό προορισμό στις Κυκλάδες. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Μεταλλαγές στην ιδιοκτησία της κατοικίας

Φερενίκη Βαταβάλη και Δήμητρα Σιατίτσα, δημοσιεύτηκε στους Αρχιτέκτονες τ.08 Δεκέμβριος 2013-Ιανουάριος 2014

Η περίοδος της κρίσης

Η απελευθέρωση των πλειστηριασμών κατοικίας αποτελεί ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα της επικαιρότητας. Σε συνδυασμό με μια σειρά άλλες διεργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη και οδηγούν σε δομικές αλλαγές το ελληνικό παράδειγμα, ανοίγουν νέα κρίσιμα ερωτήματα για το ζήτημα της κατοικίας και της ιδιοκτησίας στην Ελλάδα στη σημερινή συγκυρία της κρίσης. Η πολιτική βαρύτητα των αλλαγών που δρομολογούνται αναδεικνύεται άλλωστε από τις έντονες κοινωνικές αντιδράσεις του τελευταίου διαστήματος και τα νέα αιτήματα που γεννιούνται σε σχέση με την πρόσβαση σε κατοικία. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »